ชื่อกลุ่มดาวไทย ฉบับพจนานุกรมของสมาคมดาราศาสตร์ไทย
รายชื่อกลุ่มดาว 88 กลุ่ม ชื่อภาษาละติน | ชื่อภาษาอังกฤษ | ชื่อภาษาไทย |
Andromeda | Andromeda | กลุ่มดาวแอนดรอเมดา |
Antlia | Air Pump | กลุ่ม ดาวเครื่องสูบลม |
Apus | Bird of Paradise | กลุ่มดาวนกการเวก |
Aquarius | Water Carrier | กลุ่มดาวคนแบกหม้อน้ำ, กลุ่มดาวกุมภ์ |
Aquila | Eagle | กลุ่ม ดาวนกอินทรี |
Ara | Altar | กลุ่มดาวแท่นบูชา |
Aries | Ram | กลุ่มดาวแกะ, กลุ่มดาวเมษ |
Auriga | Charioteer | กลุ่ม ดาวสารถี |
Boötes | Bean Driver | กลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ |
Caelum | Chisel | กลุ่ม ดาวสิ่ว |
| Camelopardalis | Giraffe | กลุ่มดาวยีราฟ | Cancer | Crab | กลุ่ม ดาวปู, กลุ่มดาวกรกฎ | Canes Venatici | Hunting Dogs | กลุ่มดาวหมาล่าเนื้อ | Canis Major | Great Dog, Big Dog | กลุ่มดาวหมาใหญ่ | Canis Minor | Little Dog, Lesser Dog | กลุ่มดาวหมาเล็ก | Capricornus | Sea Goat | กลุ่มดาวแพะทะเล, กลุ่มดาวมกร | Carina | Keel | กลุ่มดาวกระดูกงูเรือ | Cassiopeia | Cassiopeia | กลุ่มดาวแคสซิโอเปีย | Centaurus | Centaur | กลุ่มดาวคนครึ่งม้า | Cepheus | Cepheus | กลุ่ม ดาวซีฟิอัส | |
| Cetus | Sea Monster, Whale | กลุ่มดาวซีตัส,กลุ่มดาววาฬ | Chameleon | Chameleon | กลุ่ม ดาวกิ้งก่าคะมีเลียน | Circinus | Compasses | กลุ่มดาววงเวียน | Columba | Dove | กลุ่ม ดาวนกเขา | Coma Berenices | Berenice s Hair | กลุ่มดาวผมเบเรนิซ | Corona Australis | Southern Crown | กลุ่มดาวมงกุฎใต้ | Corona Borealis | Northern Crown | กลุ่ม ดาวมงกุฎเหนือ | Corvus | Crow | กลุ่มดาวนกกา | Crater | Cup | กลุ่มดาวถ้วย | Crux | Southern Cross, Cross | กลุ่มดาวกางเขนใต้ | |
| Cygnus | Swan | กลุ่มดาวหงส์ | Delphinus | Dolphin | กลุ่มดาวโลมา | Dorado | Swordfish | กลุ่ม ดาวปลากระโทงแทง | Draco | Dragon | กลุ่มดาวมังกร | Equuleus | Little Horse | กลุ่มดาวม้าแกลบ | Eridanus | River | กลุ่ม ดาวแม่น้ำ | Fornax | Furnace | กลุ่มดาวเตาหลอม | Gemini | Twins | กลุ่มดาวคนคู่, กลุ่มดาวมิถุน, กลุ่มดาวเมถุน | Grus | Crane | กลุ่มดาวนกกระเรียน | Hercules | Hercules | กลุ่มดาวเฮอร์คิวลีส | |
| Horologium | Clock | กลุ่มดาวนาฬิกา | Hydra | Sea serpent, Monster | กลุ่มดาวงูไฮดรา | Hydrus | Water Snake | กลุ่ม ดาวงูไฮดรัส | Indus | Indian, American Indian | กลุ่มดาวอินเดียนแดง | Lacerta | Lizard | กลุ่ม ดาวกิ้งก่า | Leo | Lion | กลุ่มดาวสิงโต, กลุ่มดาวสิงห์ | Leo Minor | Little Lion, Lion Cub | กลุ่ม ดาวสิงโตเล็ก | Lepus | Hare | กลุ่มดาวกระต่ายป่า | Libra | Scales | กลุ่มดาวคันชั่ง, กลุ่มดาวตุลย์ | Lupus | Wolf | กลุ่มดาว หมาป่า | |
| Lynx | Lynx | กลุ่มดาวแมวป่า | Lyra | Lyre | กลุ่มดาวพิณ | Mensa | Table Mountain | กลุ่ม ดาวภูเขา | Microscopium | Microscope | กลุ่มดาวกล้องจุลทรรศน์ | Monoceros | Unicorn | กลุ่มดาวยูนิคอร์น | Musca | Fly | กลุ่มดาว แมลงวัน | Norma | Rule | กลุ่มดาวไม้ฉาก | Octans | Octant | กลุ่มดาวออกแทนต์ | Ophiuchus | Serpent Bearer | กลุ่มดาวคนแบกงู | Orion | Hunter | กลุ่มดาวนายพราน | |
| Pavo | Peacock | กลุ่มดาวนกยูง | Pegasus | Winged Horse | กลุ่มดาวม้าบิน | Perseus | Perseus | กลุ่ม ดาวเพอร์ซิอัส | Phoenix | Phoenix | กลุ่มดาวนกฟีนิกซ์ | Pictor | Painter | กลุ่มดาวขาตั้งภาพ | Pisces | Fishes | กลุ่ม ดาวปลา, กลุ่มดาวมีน | Pisces Austrinus | Southern Fish | กลุ่มดาวปลาใต้ | Puppis | Poop, Stern | กลุ่ม ดาวท้ายเรือ | Pyxis | Compass | กลุ่มดาวเข็มทิศ | Reticulum | Net | กลุ่มดาวตาข่าย | |
| Sagitta | Arrow | กลุ่มดาวลูกธนู | Sagittarius | Archer | กลุ่มดาวคนยิงธนู, กลุ่มดาวธนู | Scorpius | Scorpion | กลุ่ม ดาวแมงป่อง, กลุ่มดาวพิจิก | Sculptor | Sculptor | กลุ่มดาวช่างแกะสลัก | Scutum | Shield | กลุ่ม ดาวโล่ | Serpens | Serpent | กลุ่มดาวงู | Sextans | Sextant | กลุ่มดาวเซกซ์แทนต์ | Taurus | Bull | กลุ่ม ดาววัว, กลุ่มดาวพฤษภ | Telescopium | Telescope | กลุ่มดาวกล้องโทรทรรศน์ | Triangulum | Triangle | กลุ่ม ดาวสามเหลี่ยม | |
| Triangulum Australe | Southern Triangle | กลุ่มดาวสามเหลี่ยมใต้ | Tucana | Toucan | กลุ่ม ดาวนกทูแคน | Ursa Major | Great Bear, Big Bear | กลุ่มดาวหมีใหญ่ | Ursa Minor | Little Bear | กลุ่มดาวหมีเล็ก | Vela | Sail | กลุ่มดาวใบเรือ | Virgo | Virgin | กลุ่ม ดาวหญิงสาว, กลุ่มดาวกันย์ | Volans | Flying Fish | กลุ่มดาวปลาบิน | Vulpecula | Fox | กลุ่ม ดาวหมาจิ้งจอก | |
. | วิมุติ วสะหลาย (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.) |
', 'newconstellation0.jpg', '802020', '', '' )
PrintParagraph('', '', 'ไม่มีใครในแวดวงดาราศาสตร์ไม่รู้จักกลุ่มดาว นักดูดาวก็เริ่มต้นด้วยการดูกลุ่มดาว นักดูดาวมือฉมังก็ต้องรู้จักกลุ่มดาวเพื่อใช้ในการบอกตำแหน่งของวัตถุท้องฟ้าอย่างคร่าว ๆ นักดาราศาสตร์ก็ใช้กลุ่มดาวซึ่งมีการกำหนดขอบเขตอย่างชัดเจนในการอ้างอิงถึงพื้นที่บนผืนฟ้า กลุ่มดาวที่ยอมรับกันเป็นสากลกำหนดโดยสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล มี 88 กลุ่ม มีชื่อเรียกสากล เป็นภาษาละติน แต่ละชาติแต่ละภาษาเมื่อนำไปใช้ ก็จะแปลงชื่อกลุ่มดาวภาษาละตินเหล่านี้ให้เป็นภาษาของประเทศตน ประเทศที่ใช้ภาษาอังกฤษ ก็ถอดไปเป็นภาษาอังกฤษ โดยใช้วิธีแปลความหมายบ้าง ทับศัพท์บ้าง เช่น Orion ก็แปลงไปเป็น Hunter, Telescopium ก็แปลงเป็น Telescope ส่วน Perseus ไม่แปลง ใช้ Perseus ตามภาษาละตินไปเลยของไทยเราก็เช่นเดียวกัน ชื่อกลุ่มดาวสากลเหล่านั้นก็มีชื่อไทย ๆ เหมือนกัน แต่น่าแปลกใจอยู่ไม่น้อยที่ชื่อกลุ่มดาวภาษาไทยนี้ยังไม่มีการกำหนดกันเป็นมาตรฐาน แม้แต่ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานก็ยังไม่มีบัญญัติไว้ มีเพียงชื่อกลุ่มดาวไทยเท่านั้น ที่ผ่านมาแต่ละหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก็ต่างแปลงเป็นไทยตามความเห็นของตน นักเขียนเรื่องดาราศาสตร์หลายคนก็แปลงกันเอาเอง บางครั้งนักเขียนจากค่ายเดียวกันหรือวารสารฉบับเดียวกันก็ยังมีแนวทางการแปลงชื่อกลุ่มดาวเป็นไทยต่างกัน ไม่เว้นแม้แต่ "ทางช้างเผือก" คงต้องยอมรับกันตรง ๆ ว่าใช้กันอย่างตามอำเภอใจจริง ๆสมาคมดาราศาสตร์ไทยมีโครงการใหญ่โครงการหนึ่งชื่อว่า "โครงการพจนานุกรมศัพท์ดาราศาสตร์ อังกฤษ-ไทย เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษาครบ 6 รอบ 5 ธันวาคม 2542" ซึ่งได้ดำเนินการมานานหลายปีแล้ว ขณะที่เขียนบทความนี้โครงการนี้ได้ดำเนินมาราวครึ่งทาง ในพจนานุกรมฉบับนี้ จะมีทั้งศัพท์บัญญัติดาราศาสตร์กว่าสามพันคำ คำอธิบายศัพท์ พร้อมทั้งภาพประกอบแพรวพราว แน่นอนว่า ส่วนหนึ่งในศัพท์ในพจนานุกรมเล่มนี้ย่อมมีชื่อกลุ่มดาวรวมอยู่ด้วย การบัญญัติชื่อกลุ่มดาวเป็นชื่อไทยนี้ ได้มีการชำระระบบชื่อเดิม ๆ ที่เคยใช้กันมาใหม่ โดยอาศัยเหตุผลนานาประการ กลุ่มดาวหลายกลุ่มยังคงเป็นชื่อเดิมที่นักดูดาวหรือนักดาราศาสตร์คุ้นเคยดี บางกลุ่มดาวก็เปลี่ยนไปโดยสิ้นเชิง แน่นอนว่าแต่ละชื่อย่อมมีที่มาและเหตุผล แต่ในที่นี้จะขอเสนอเพียงชื่อกลุ่มดาวให้ทราบก่อน เนื่องจากมีการนำมาใช้กันจริงบ้างแล้ว โดยเฉพาะในคอลัมน์ปรากฏการณ์ท้องฟ้าและในโฮมเพจของสมาคมดาราศาสตร์ไทย สำหรับที่มาและเหตุผลนั้น "ทางช้างเผือก" จะนำเสนอในโอกาสต่อไปพร้อม ๆ กับที่มาของศัพท์บัญญัติดาราศาสตร์อื่น ๆ ที่ปรากฏอยู่ในพจนานุกรมฉบับค่อนทศวรรษเล่มนี้ด้วยตารางข้างล่างนี้แสดงชื่อกลุ่มดาวภาษาละติน ภาษาอังกฤษ และกลุ่มดาวภาษาไทยตามการบัญญัติใหม่ กลุ่มดาวบางกลุ่มมีมากกว่าหนึ่งชื่อ โดยเฉพาะกลุ่มดาวจักรราศี ซึ่งจะมีทั้งชื่อทั่วไปและชื่อที่มาจากราศีประจำกลุ่มนั้นด้วย ลำดับของชื่อไทยมีนัยสำคัญ โดยปรกติจะใช้ชื่อแรกไปใช้มากกว่าชื่อหลัง และเมื่อมีการสร้างคำประสมที่มีชื่อกลุ่มดาว ก็มักนำเพียงชื่อแรกไปประสมเท่านั้นหวังด้วยเหตุผลที่สนับสนุนอยู่จะทำให้ชื่อกลุ่มดาวชุดนี้เป็นทางเลือกที่ดีทางหนึ่ง ส่วนจะได้รับการยอมรับและเป็นที่นิยมมากเพียงใด หรืออาจจะตายไปในวังวนของภาษา ผู้ใช้เท่านั้นที่จะเป็นผู้ตัดสิน', 'newconstellation1.jpg', '', '', '', '', '', '', '')
PrintParagraph('', '', 'รายชื่อกลุ่มดาว 88 กลุ่มชื่อภาษาละติน | ชื่อภาษาอังกฤษ | ชื่อภาษาไทย |
Andromeda | Andromeda | กลุ่มดาวแอนดรอเมดา |
Antlia | Air Pump | กลุ่มดาวเครื่องสูบลม |
Apus | Bird of Paradise | กลุ่มดาวนกการเวก |
Aquarius | Water Carrier | กลุ่มดาวคนแบกหม้อน้ำ, กลุ่มดาวกุมภ์ |
Aquila | Eagle | กลุ่มดาวนกอินทรี |
Ara | Altar | กลุ่มดาวแท่นบูชา |
Aries | Ram | กลุ่มดาวแกะ, กลุ่มดาวเมษ |
Auriga | Charioteer | กลุ่มดาวสารถี |
Boötes | Bean Driver | กลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ |
Caelum | Chisel | กลุ่มดาวสิ่ว |
', 'newconstellation2.jpg', '', '', '', '', '', '', '')
PrintParagraph('', '', 'Camelopardalis | Giraffe | กลุ่มดาวยีราฟ |
Cancer | Crab | กลุ่มดาวปู, กลุ่มดาวกรกฎ |
Canes Venatici | Hunting Dogs | กลุ่มดาวหมาล่าเนื้อ |
Canis Major | Great Dog, Big Dog | กลุ่มดาวหมาใหญ่ |
Canis Minor | Little Dog, Lesser Dog | กลุ่มดาวหมาเล็ก |
Capricornus | Sea Goat | กลุ่มดาวแพะทะเล, กลุ่มดาวมกร |
Carina | Keel | กลุ่มดาวกระดูกงูเรือ |
Cassiopeia | Cassiopeia | กลุ่มดาวแคสซิโอเปีย |
Centaurus | Centaur | กลุ่มดาวคนครึ่งม้า |
Cepheus | Cepheus | กลุ่มดาวซีฟิอัส |
', '', '', '', '', '', '', '', '')
PrintParagraph('', '', 'Cetus | Sea Monster, Whale | กลุ่มดาวซีตัส,กลุ่มดาววาฬ |
Chameleon | Chameleon | กลุ่มดาวกิ้งก่าคะมีเลียน |
Circinus | Compasses | กลุ่มดาววงเวียน |
Columba | Dove | กลุ่มดาวนกเขา |
Coma Berenices | Berenice s Hair | กลุ่มดาวผมเบเรนิซ |
Corona Australis | Southern Crown | กลุ่มดาวมงกุฎใต้ |
Corona Borealis | Northern Crown | กลุ่มดาวมงกุฎเหนือ |
Corvus | Crow | กลุ่มดาวนกกา |
Crater | Cup | กลุ่มดาวถ้วย |
Crux | Southern Cross, Cross | กลุ่มดาวกางเขนใต้ |
', '', '', '', '', '', '', '', '')
PrintParagraph('', '', 'Cygnus | Swan | กลุ่มดาวหงส์ |
Delphinus | Dolphin | กลุ่มดาวโลมา |
Dorado | Swordfish | กลุ่มดาวปลากระโทงแทง |
Draco | Dragon | กลุ่มดาวมังกร |
Equuleus | Little Horse | กลุ่มดาวม้าแกลบ |
Eridanus | River | กลุ่มดาวแม่น้ำ |
Fornax | Furnace | กลุ่มดาวเตาหลอม |
Gemini | Twins | กลุ่มดาวคนคู่, กลุ่มดาวมิถุน, กลุ่มดาวเมถุน |
Grus | Crane | กลุ่มดาวนกกระเรียน |
Hercules | Hercules | กลุ่มดาวเฮอร์คิวลีส |
', '', '', '', '', '', '', '', '')
PrintParagraph('', '', 'Horologium | Clock | กลุ่มดาวนาฬิกา |
Hydra | Sea serpent, Monster | กลุ่มดาวงูไฮดรา |
Hydrus | Water Snake | กลุ่มดาวงูไฮดรัส |
Indus | Indian, American Indian | กลุ่มดาวอินเดียนแดง |
Lacerta | Lizard | กลุ่มดาวกิ้งก่า |
Leo | Lion | กลุ่มดาวสิงโต, กลุ่มดาวสิงห์ |
Leo Minor | Little Lion, Lion Cub | กลุ่มดาวสิงโตเล็ก |
Lepus | Hare | กลุ่มดาวกระต่ายป่า |
Libra | Scales | กลุ่มดาวคันชั่ง, กลุ่มดาวตุลย์ |
Lupus | Wolf | กลุ่มดาวหมาป่า |
', '', '', '', '', '', '', '', '')
PrintParagraph('', '', 'Lynx | Lynx | กลุ่มดาวแมวป่า |
Lyra | Lyre | กลุ่มดาวพิณ |
Mensa | Table Mountain | กลุ่มดาวภูเขา |
Microscopium | Microscope | กลุ่มดาวกล้องจุลทรรศน์ |
Monoceros | Unicorn | กลุ่มดาวยูนิคอร์น |
Musca | Fly | กลุ่มดาวแมลงวัน |
Norma | Rule | กลุ่มดาวไม้ฉาก |
Octans | Octant | กลุ่มดาวออกแทนต์ |
Ophiuchus | Serpent Bearer | กลุ่มดาวคนแบกงู |
Orion | Hunter | กลุ่มดาวนายพราน |
', '', '', '', '', '', '', '', '')
PrintParagraph('', '', 'Pavo | Peacock | กลุ่มดาวนกยูง |
Pegasus | Winged Horse | กลุ่มดาวม้าบิน |
Perseus | Perseus | กลุ่มดาวเพอร์ซิอัส |
Phoenix | Phoenix | กลุ่มดาวนกฟีนิกซ์ |
Pictor | Painter | กลุ่มดาวขาตั้งภาพ |
Pisces | Fishes | กลุ่มดาวปลา, กลุ่มดาวมีน |
Pisces Austrinus | Southern Fish | กลุ่มดาวปลาใต้ |
Puppis | Poop, Stern | กลุ่มดาวท้ายเรือ |
Pyxis | Compass | กลุ่มดาวเข็มทิศ |
Reticulum | Net | กลุ่มดาวตาข่าย |
', '', '', '', '', '', '', '', '')
PrintParagraph('', '', 'Sagitta | Arrow | กลุ่มดาวลูกธนู |
Sagittarius | Archer | กลุ่มดาวคนยิงธนู, กลุ่มดาวธนู |
Scorpius | Scorpion | กลุ่มดาวแมงป่อง, กลุ่มดาวพิจิก |
Sculptor | Sculptor | กลุ่มดาวช่างแกะสลัก |
Scutum | Shield | กลุ่มดาวโล่ |
Serpens | Serpent | กลุ่มดาวงู |
Sextans | Sextant | กลุ่มดาวเซกซ์แทนต์ |
Taurus | Bull | กลุ่มดาววัว, กลุ่มดาวพฤษภ |
Telescopium | Telescope | กลุ่มดาวกล้องโทรทรรศน์ |
Triangulum | Triangle | กลุ่มดาวสามเหลี่ยม |
', '', '', '', '', '', '', '', '')
PrintParagraph('', '', 'Triangulum Australe | Southern Triangle | กลุ่มดาวสามเหลี่ยมใต้ |
Tucana | Toucan | กลุ่มดาวนกทูแคน |
Ursa Major | Great Bear, Big Bear | กลุ่มดาวหมีใหญ่ |
Ursa Minor | Little Bear | กลุ่มดาวหมีเล็ก |
Vela | Sail | กลุ่มดาวใบเรือ |
Virgo | Virgin | กลุ่มดาวหญิงสาว, กลุ่มดาวกันย์ |
Volans | Flying Fish | กลุ่มดาวปลาบิน |
Vulpecula | Fox | กลุ่มดาวหมาจิ้งจอก |
', '', '', '', '', '', '', '', '')
PrintArticleFooter( document.lastModified, 'วิมุติ วสะหลาย', 'wimut@hotmail.com', '')
// ]]>
เกี่ยวกับผู้เขียน
Author: อ.ณภัทร ศรีจักรนารท (AstroNeemo)
福安居士 Line @astroneemo